Muốn dẫn dụ ai làm một việc gì theo ý
ta, chỉ có cách là làm cho người ấy
phát khởi cái ý muốn làm việc đó.
Xin các bạn nhỡ kỹ điều ấy.
Xin các bạn nhớ rằng không có một
cách thứ hai nào nữa.
Đã đành, bạn có thể chĩa súng sáu
vào bụng một người qua đường mà
bắt người đó phải cởi đồng hồ ra đưa
cho bạn. Bạn cũng có thể bắt một
người làm công phải chăm chỉ làm việc
cho tới khi bạn quay lưng đi, bằng
cách dọa tống cổ hắn ra cửa.
Cầm chiếc roi mây, bạn có thể bắt con
nít vâng lời được. Nhưng những cách
tàn bạo đó có những phản động tai
hại lắm. Muốn cảm động ai và dẫn dụ
người đó tới hành động, chỉ có một
cách là người ta muốn gì, cho người ta
cái đó.
Mà chúng ta muốn những gì? ít lắm,
nhưng khi chúng ta đã muốn thì
chúng ta nằng nặc đòi cho kỳ được.
Những cái chúng ta muốn là:
1- Sức khỏe và sanh mạng
2- Ăn
3- Ngủ
4- Tiền của
5- Để tiếng lại đời sau
6- Thỏa nhục dục
7- Con cái chúng ta được mọi sự đầy
đủ
8- Được người khác coi ta là quan
trọng.
Freud, nhà bác học Đức trứ danh về
bệnh thần kinh nói rằng hai thị dục
căn bản của nhân loại là tình dục và
thị dục huyễn ngã.
Triết gia John Dewey nói: thị hiếu
mạnh nhất của nhân loại là thị dục
huyễn ngã. Xin các bạn nhớ kỹ câu:
"Thị dục huyễn ngã". Nghĩa nó vô cùng
và bạn sẽ thường gặp nó trong cuốn
sách này.
Bảy thị dục khác đều dễ thỏa mãn, duy
có thị dục đó ít khi được thỏa lắm, tuy
nó cũng khẩn cấp như ăn và ngủ.
Abraham Lincoln nói: "Ai cũng muốn
được người ta khen mình". Chúng ta
đều khát những lời khen chân thành
mà than ôi! ít khi người ta cho ta cái
đó.
Những kẻ nào đã học được cái bí quyết
làm thỏa mãn lòng đói khát lời khen
đó, nó tuy kín đáo mà giày vò người ta,
đâm rễ trong lòng người ta, thì kẻ ấy
"nắm được mọi người trong tay mình"
và được mọi người tôn trọng, sùng
bái, nghe lời, "khi chết đi, kẻ đào huyệt
chôn người đó cũng phải khóc người
đó nữa".
Loài vật không có dục vọng ấy. Nghiêm
quân của tôi khéo nuôi heo và bò, kỳ
đấu xảo canh nông nào ông cũng
được giải thưởng. Ở nhà, ông ghim
hết thảy những bằng cấp đó lên trên
một tấm lụa trắng, khách khứa lại, ông
mở ra khoe. Những con heo thản
nhiên đối với những giải thưởng đó
cho ông cái cảm tưởng rằng ông rất
quan trọng.
Nếu các bậc tiền nhân không có thị
dục trở nên quan trọng đó, thì văn
minh không có và chúng ta cũng chỉ
như loài vật thôi.
Nhờ nhu cầu đó mà một thầy ký quèn,
trong một tiệm tạp hóa, học lực dở
dang, mua những sách luật rách nát,
về mải miết học để rồi trở nên một vĩ
nhân: Lincoln. Các văn hào, thi hào
viết được những cuốn sách bất hủ, các
ông "vua dầu lửa, xe hơi... trở nên
triệu phú đều nhờ thị dục đó cả.
Gia đình ít người mà cất ngôi nhà cực
rộng lớn, mua chiếc xe hơi kiểu mới
nhất, sắm bộ đồ cho hợp thời trang,
khoe sự học hành tấn tới của con
mình; cũng đều do thị dục đó hết.
Cũng chỉ vì muốn thỏa lòng ao ước trở
nên một danh nhân, mà biết bao
thiếu niên Mỹ đã thành những tướng
cướp lợi hại, những tay sát nhân
không gớm máu, cho đến nỗi khi
chúng bị bắt rồi thì đòi cho được đọc
ngay những tờ báo để tiện trong đó
người ta tả chúng như những vị anh
hùng. Được coi hình chúng trên mặt
báo, bên cạnh hình những danh nhân
trên thế giới, chúng quên cái ghế điện
nó đợi chúng.
Muốn biết tình hình, tư cách một người
ra sao, ta chỉ cần xét người đó dùng
những phương tiện nào để thỏa mãn
thị dục huyễn ngã.
Rockefeller thỏa mãn nó bằng cách cất
ở Bắc Kinh (Trung Hoa) một nhà
thương tối tân để săn sóc hàng triệu
người nghèo, mà ông chưa từng và sẽ
chẳng bao giờ thấy mặt. Dillinger thỏa
mãn nó bằng cách giết người, ăn cướp
các ngân hàng. Bị lính săn bắt, nó trốn
vào một trại ruộng mà tự xưng với
người trong trại: "Dillinger là ta đây!".
Nó tự đắc được cái danh là "kẻ thù" số
một của quần chúng".
Nhiều vĩ nhân trong thế giới cũng mắc
cái tật tự khoe mình là quan trọng.
George Washington bắt mỗi người
phải xưng tụng ông là: "Huê Kỳ Tổng
thống Đại nhân". Kha Luân Bố đòi cho
được cái danh là: "Đề đốc Đại Tây
Dương và Phó vương ấn Độ".
Catherine, Hoàng hậu nước Nga,
không chịu đọc những thư mà ngoài
không đề: "Hoàng đế ngự lâm". Bà
Tổng thống Lincoln, một hôm, dữ như
cọp cái, quay lại mắng bà Grant giữ
dinh Bạch ốc: "Sao? Tôi chưa mời mà
bà dám cả gan đối tọa với tôi sao?".
Các nhà triệu phú của ta sở dĩ bỏ tiền
ra cho Đề đốc Byrd thám hiểm Nam
Cực vì Đề đốc hứa sẽ lấy tên của họ
đặt tên cho những ngọn núi quanh
năm tuyết phủ ở miền ấy. Thi hào
Victor Hugo chỉ cầu sao cho người ta
lấy tên ông đặt tên cho kinh đô nước
Pháp. Và thi hào Anh Shakespeare tuy
đã được cả nước Anh tôn sùng mà
còn mua tước vị để thêm danh giá cho
gia đình ông. Có kẻ làm bộ đau, bắt
người săn sóc mình, chiều chuộng
mình để được thấy mình là quan
trọng. Như một cô nọ, hết hy vọng
kiếm chồng được, đương khỏe mạnh,
hóa ra tật nguyền, nằm hoài ở giường,
bắt mẹ già săn sóc trong mười năm,
lên thang xuống thang để hầu hạ cơm
nước. Bà mẹ kiệt sức, chết. Trong vài
tuần lễ, cô ả ủ rũ, bỗng một hôm
đứng phắt ngay dậy, trang điểm, rồi...
đi lại như hồi trước.
Đem giải phẫu bộ óc, thì có một nửa
số người điên cũng bình thường như
óc chúng ta. Một vị bác học trứ danh
nhận thấy rằng phần nhiều những
người đó chỉ muốn tìm, trong tưởng
tượng, sự thỏa mãn của lòng tự phụ
mà hóa điên. Trong đời thực tế, họ
tầm thường bao nhiêu, tự thấy mình
hèn hạ bao nhiêu, thì trong thế giới
tưởng tượng của họ, họ càng tự thấy
oai quyền và danh vọng của họ lớn
lao bấy nhiêu. Những kẻ đó sướng
hơn chúng ta nhiều lắm. Họ đã kiêm
được, trong thế giới thần tiên của họ,
cách thỏa mãn lòng khát khao danh
vọng của họ. Họ ký một tấm chi phiếu
một triệu đồng, hoặc viết một bức thư
tiến dẫn ta với Hoàng đế Ba Tư rồi vinh
hạnh đưa cho ta.
Đã có những người vì khát khao danh
vọng mà hóa điên như vậy, thì sự biết
khen tài năng của những người ở
chung quanh ta tất phải là một phép
mầu nhiệm vô cùng.
