Làm Sao Cho Người Ta Vui Sướng Mà Làm Công Việc Bạn Nhờ Cậy
Hôm đó vào năm 1915. Đã trên một
năm, các nước ở châu Âu chém giết
lẫn nhau ghê gớm chưa từng thấy
trong lịch sử. Châu Mỹ ở trong tình
trạng kinh hoảng. Có thể lập lại hòa
bình được không? Không ai biết được.
Nhưng Tổng thống Wilson nhất quyết
gắng sức làm cho kỳ được. Ông sai
một mật sứ đi hội nghị với các nhà
cầm đầu châu Âu.
William Jennings Bryan, Tổng trưởng
nội vụ, sứ đồ của hòa bình, nóng lòng
đi lắm. Ông thấy đó là một dịp phụng
sự một lý tưởng cao cả và trở nên bất
hủ. Nhưng Tổng thống Wilson lựa một
người khác, đại tá House, bạn thiết của
ông. Và ông cậy đại tá làm công việc
khó khăn là báo tin đó cho Bryan hay.
Đại tá chép cuộc gặp gỡ đó trong nhật
ký của ông:
"Bryan thất ý lắm, khi ông hay tin rằng
tôi được Tổng thống giao phó cho sứ
mệnh mà ông ao ước".
Tôi trả lời ông ta: Tổng thống nghĩ nên
giữ kín cuộc vận động đó. Mà nếu
Bryan đi, tên tuổi của ông mà ai cũng
biết, đủ làm cho người ta chú ý tới và
tự hỏi ông tới với mục đích chi đây...".
Nghĩa là đại tá muốn cho ông Bryan
hiểu rằng ông là người quan trọng
quá, không nên nhận sứ mệnh đó - và
ông Bryan hài lòng.
Khôn khéo, lại có nhiều kinh nghiệm,
đại tá House đem thực hành một
trong những quy tắc lớn nó điều khiển
sự giao thiệp giữa loài người. Quy tắc
đó là: Làm sao cho người khác thấy vui
sướng mà làm công việc bạn cậy họ.
Khi Tổng thống Wilson mời ông Mc.
Adoo giúp việc trong văn phòng ông,
ông cũng áp dụng quy tắc đó, mặc dù
điều ông tin cậy không phải là một sự
hy sinh, mà chính là một danh dự vô
cùng cho ông Mc. Adoo, ông này thấy
vui thích bội phần và kể lại như vầy:
"Ông (Wilson) bảo tôi rằng ông sẽ
sung sướng lắm, nếu tôi chịu nhận
chức Tổng trưởng Quốc khố. Ngôn
ngữ ông thiệt lịch sự: ông cho tôi cảm
tưởng rằng nếu tôi chịu nhận vinh dự
lớn đó, thì tức là ban cho ông một đặc
ân".
Tôi biết một diễn giả được mọi nơi mời
đến diễn thuyết. Ông ta không thể làm
vừa lòng mọi người được cho nên bắt
buộc phải từ chối, nhưng ông từ chối
một cách khéo léo đến nỗi người ta vui
vẻ ra về. Ông làm cách nào? Tất nhiên
ông không nói cụt ngủn rằng ông bận
việc lắm... Không. Sau khi cám ơn và tỏ
lòng tiếc không nhận lời được, ông vội
vàng giới thiẹu một người có thể thay
ông được. Nghĩa là không để cho
người kia có đủ thì giờ thất vọng trước
sự từ chối của ông và ông làm cho tư
tưởng người đó hướng ngay về diễn
giả mà ông giới thiệu.
Ông nói:
"Tại sao ông không cậy ông bạn tôi,
Cleveland Rodgers, nhà xuất bản tờ
Brooklyn Eagle? Hoặc ông Guy
Hickock? Ông ấy đã viết báo 15 năm ở
Paris và biết rất nhiều chuyện thú vị...
Hay là ông lại hỏi ông Livingston
Longfellow xem sao? Chắc ông biết
ông ấy có một cuốn phim tuyệt đẹp về
những cuộc săn bắn lớn ở ấn Độ...".
Ông Want, quản lý một nhà in lớn ở
Nữu Ước, có một người thợ máy mà
ông nhất định muốn sửa đổi tính tình.
Anh thợ đó phải trông nom cho một
loạt máy vừa sắp vừa đúc chữ và nhiều
máy khác nữa, sao cho những máy đó
chạy đêm và ngày mà không hư hỏng,
khỏi ngưng lại. Anh ta phàn nàn công
việc nặng nhọc quá, làm việc nhiều giờ
quá, và xin thêm người phụ.
Ông Want không cho thêm người phụ,
cũng không rút công việc, rút giờ làm
việc, mà anh ta vẫn vui lòng. Ông làm
cách nào? Ông cho riêng anh ta một
phòng giấy với một tấm bảng treo ở
cửa đề tên và chức mới của anh.
"Giám đốc phòng giữ gìn máy móc".
Thành ra anh thợ máy không phải là
một nhân viên hạ cấp, mà ai cũng có
quyền sai bảo nữa, anh nay đã nghiễm
nhiên là một viên chỉ huy rồi. Người ta
đã công nhận giá trị tài năng của anh.
Tự thấy cái quan trọng và uy thế mới
của mình, anh hài lòng và tiếp tục làm
không phàn nàn chi hết.
Bạn cho vậy là con nít ư? Có lẽ là con
nít thiệt. Mà người ta cũng đã cho Nã
Phá Luân đã dùng phương pháp con
nít đó khi ông lập ra huy chương Bắc
đẩu bội tinh, phân phát một ngàn
năm trăm chiếc cho lính ông và thăng
chức "Pháp quốc Thống chế" cho 18
đại tướng, gọi đội quân của ông là
"Đại binh".
Ai chế giễu ông rằng dùng đồ lòe loẹt
vô dụng đó để thưởng những người
đã nhiều lần vào sanh ra tử với ông,
ông đáp: "Loài người vẫn bị cai trị bằng
những đồ lòe loẹt đó".
Biết cách phân phát chức tước và uy
quyền như Nã Phá Luân, thì chúng ta
cũng sẽ được những kết quả như vị
anh hùng đó.
Trước nhà bà Gent, một bà bạn của
tôi, mà tôi đã có dịp nói tới, có một bãi
cỏ đẹp mà tụi con nít thường tới giày
xéo phá phách mỗi ngày. Mắng, dọa,
dỗ dành đều vô hiệu. Tức thì bà thay
đổi chiến thuật. Bà kêu đứa nhỏ ngỗ
nghịch nhất, tặng cho nó chức "thám
tử" và giao cho trách nhiệm đuổi tất cả
những đứa vô chơi trên bãi cỏ, bất kỳ
là đứa nào. Và vấn đề đó giải quyết
xong lập tức. Viên "thám tử" nhóm lửa
ở sau nhà, nung một thanh sắt cho tới
trắng ra và dọa sẽ dí vào đứa nhỏ nào
dám dẫm lên vườn cỏ!
Bản tính loài người như vậy. Cho nên
muốn sửa đổi một người mà không
làm cho họ phật ý, giận dữ:
"Bạn phải xử trí ra sao cho người đó
thấy sung sướng làm công việc mà bạn
đề nghị".
Đó là quy tắc thứ 9.
